ΘΕΟΤΟΚΟΣ ΜΑΡΙΑ - ΠΑΝΑΓΙΑ

ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΟΔΗΓΗΤΡΙΑ ΒΡΟΝΤΟΧΙΟΥ

Παναγία η Οδηγήτρια Βροντοχίου

Παναγία η Οδηγήτρια

Στην Κάτω Πόλη του Μυστρά, δίπλα στο τείχος, βρίσκεται το αρχαιότερο και μεγαλύτερο μοναστήρι του λόφου, η Μονή Βροντοχίου. Η επωνυμία της αναφέρεται στα χρυσόβουλλα που εικονίζονται στις τοιχογραφίες του παρεκκλησίου του καθολικού της, και πρέπει να σχετίζεται με την ονομασία της περιοχής, ο ιδιοκτήτης της οποίας θα λεγόταν Βροντόχιος.

Η μονή ιδρύθηκε στα τέλη του 13ου αιώνα. Υπαγόταν στον πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης, διέθετε μεγάλο πλούτο και πολλά προνόμια και αποτέλεσε το κέντρο της πνευματικής ζωής του Μυστρά. Είχε μία από τις πλουσιότερες και σπουδαιότερες βιβλιοθήκες και ήταν τόπος όπου δίδαξαν σπουδαίες προσωπικότητες, όπως ο Πλήθων.

Στο συγκρότημα της μονής βρίσκονται δύο επιβλητικές εκκλησίες, από τις ωραιότερες του Μυστρά, ο ιερός ναός των Αγίων Θεοδώρων και ο ιερός ναός της Παναγίας της Οδηγήτριας, που λέγεται και Αφεντικό.

Ο ναός της Οδηγήτριας κτίστηκε από τον ηγούμενο Παχώμιο στις αρχές του 14ου αιώνα ως καθολικό της Μονής Βροντοχίου, στην οποία ανήκε και ο κοντινός ναός των Αγίων Θεοδώρων. Ανήκει στον ''μικτό τύπο του Μυστρά'', που συνδυάζει τη βασιλική στο ισόγειο και τον τετράστυλο σταυροειδή εγγεγραμμένο με πέντε τρούλους ναό στο υπερώο, με στοές στη δυτική, βόρεια και νότια πλευρά. Δύο διώροφα παρεκκλήσια διαμορφώνονται στα άκρα του νάρθηκα και δύο ισόγεια στη βόρεια στοά, ενώ νότια της δυτικής στοάς υψώνεται τριώροφο κωδωνοστάσιο. Η νότια στοά, μετά από αλλαγές κατά το 14ο αιώνα, πήρε τη μορφή κοιμητηριακού παρεκκλησίου με αρκοσόλια.

Το μνημείο είναι κτισμένο με απλή λιθοδομή, με αραιές στενές οριζόντιες σειρές πλίνθων, ενώ κατά το πλινθοπερίκλειστο σύστημα έχει κτιστεί το κωδωνοστάσιο. Ορθομαρμάρωση και γείσα, με επιπεδόγλυφη ή ζωγραφική διακόσμηση, κοσμούσαν αρχικά το εσωτερικό του, όπως και τοιχογραφίες των αρχών του 14ου αιώνα, άμεσα συνδεδεμένες τεχνοτροπικά με την τέχνη της Κωνσταντινούπολης της ίδιας εποχής, οι οποίες διατηρούνται αποσπασματικά. Καλύτερα διατηρείται ο ζωγραφικός διάκοσμος στα παρεκκλήσια, που χρονολογείται σε διαφορετικές περιόδους: στο βορειοδυτικό παρεκκλήσι οι παραστάσεις είναι σύγχρονες του υπόλοιπου ναού, στο νοτιοδυτικό, στους τοίχους του οποίου ξετυλίγονται τέσσερα αντίγραφα χρυσοβούλλων βυζαντινών αυτοκρατόρων υπέρ της Μονής, τοποθετούνται ανάμεσα στο 1312/13 και στο 1322, στο νοτιοανατολικό στο 1366, ενώ λίγο υστερότερες είναι εκείνες στο νοτιοδυτικό.

Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών, odysseus.culture.gr

ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ